Εξάλλου, σ' ένα από τα πρώτα δείγματα περιηγητικής πεζογραφίας, γύρω στα 450 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού, ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος (484-424 π.Χ.) αναφέρει: «Πουθενά δεν υπάρχουν τόσα πολλά θεσπέσια πράγματα και σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου δεν βλέπει κανείς τόσα απερίγραπτα μεγαλεία». Η δήλωση αυτή εξακολουθεί να επαληθεύεται στην Αίγυπτο του σήμερα.
Πριν από το 19ο αιώνα, ωστόσο, ελάχιστοι Δυτικοί ταξιδιώτες επισκέπτονταν τη χώρα. Το ενδιαφέρον του κοινού άρχισε να γενικεύεται ύστερα από μια αποτυχημένη στρατιωτική εκστρατεία του Ναπολέοντα. Οι πύλες της χώρας άνοιξαν και μια αιγυπτομανία κατέλαβε Ευρώπη και Αμερική. Παράλληλα εκείνη την εποχή έγιναν στη Γαλλία τα πρώτα βήματα αποκρυπτογράφησης ιερογλυφικών.
ΚΑΪΡΟ
Προτομή του Φαραώ Τουταγχαμόν που εκτίθεται στο μουσείου του Καΐρου.
Αν το κύριο χαρακτηριστικό της Νέας Υόρκης είναι οι ουρανοξύστες και του Λονδίνου τα πάρκα, τότε του Καΐρου είναι σίγουρα το μποτιλιάρισμα! Θα το διαπιστώσετε από την πρώτη κιόλας στιγμή που θα βγείτε από το αεροδρόμιο. Αυτή θα είναι ταυτόχρονα και η καλύτερη δυνατή μύηση σας στην πόλη. Στην κίνηση του Καΐρου βλέπει κανείς πράματα και θάματα: τα αυτοκίνητα είναι γεμάτα βαθουλώματα και μπαλώματα από τρακαρίσματα, οι υπεράριθμοι επιβάτες γαντζώνονται στην εξωτερική πλευρά των ασφυκτικά γεμάτων λεωφορείων σαν πεταλίδες, ένα μικρό μοτοποδήλατο με αναβάτες μια πενταμελή οικογένεια τρέχει ιλιγγιωδώς, ελίσσεται, επιταχύνει και φρενάρει κορνάροντας συνεχεία.
ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΑΙΡΟ
Η ΟΥΝΕΣΚΟ, ο πολιτιστικός φορέας των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβάνει το Ισλαμικό Κάιρο στη λίστα με τα επιλεγμένα σημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς, με άλλα λόγια δίπλα στις Πυραμίδες, το Σινικό Τείχος της Κίνας και τη Βενετία. Είναι μια ιστορική περιοχή με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση μεσαιωνικών ισλαμικών μνημείων στον κόσμο. Στον ουρανό της διαγράφεται ένα τόξο από μιναρέδες και θόλους, καθρέφτης μιας εποχής που το Κάιρο ήταν η πλουσιότερη πρωτεύουσα του κόσμου.
ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Παρότι πολλά μουσεία του Δυτικού κόσμου περιλαμβάνουν ολόκληρες συλλογές αιγυπτιακών αρχαιοτήτων, κανένα δεν συγκρίνεται με το Αιγυπτιακό Μουσείο του Καΐρου. Αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στο κληροδότημα των Φαραώ, το μουσείο φιλοξενεί περισσότερα από 120.000 εκθέματα, που ποικίλλουν από περίτεχνα κοσμήματα μέχρι πελώριους γρανιτένιους κολοσσούς βασιλιάδων.
ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ
Δύο είναι τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά των Πυραμίδων: το πρώτο είναι ότι είναι πελώριες και το δεύτερο ότι είναι πανάρχαιες.
Δύο είναι τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά των Πυραμίδων: το πρώτο είναι ότι είναι πελώριες και το δεύτερο ότι είναι πανάρχαιες. Όμως πέρα από αυτές τις ολοφάνερες διαπιστώσεις, το πόσο ακριβώς μεγάλες και πόσο αρχαίες είναι συνεχίζει να διαφεύγει της αντίληψης μας. Μέχρι το 19ο αιώνα η Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα, ηλικίας 4.400 ετών, ήταν το ψηλότερο κτίσμα στον κόσμο. Όταν ο Ναπολέοντας κατέκτησε την Αίγυπτο το 1798, υπολόγισε ότι η συγκεκριμένη πυραμίδα περιείχε πσότητα πέτρας ικανή για να χτιστεί ένα τείχος ύψους 1 μ. περιμετρικά γύρω απ' όλη τη Γαλλία! Μάλιστα ο νεαρός φιλόδοξος στρατηγός δεν δίστασε να περάσει μία νύχτα μόνος του μέσα στη Μεγάλη Πυραμίδα, απ' όπου λέγεται ότι βγήκε τόσο ταραγμένος που ποτέ δεν μίλησε για την εμπειρία αυτή. Όσο για την ηλικία τους, οι Πυραμίδες θεωρούνταν ήδη αρχαίες την εποχή της γέννησης του Ιησού, δηλαδή το έτος μηδέν για το Δυτικό κόσμο. Μάλιστα η γέννηση του Χριστού είναι χρονικά πιο κοντινή σ' εμάς, απ' ότι στην εποχή της κατασκευής των Πυραμίδων. Την ώρα που η ανθρωπότητα γιόρταζε την άφιξη της νέας χιλιετίας το 2000, οι Πυραμίδες έμπαιναν στην πέμπτη χιλιετία της ύπαρξης τους. Οπως λέει πολύ πετυχημένα ένα αρχαίο αραβικό ρητό, «ο άνθρωπος φοβάται το χρόνο, αλλά ο χρόνος φοβάται τις Πυραμίδες».
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΙΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ
Οι πυραμίδες της Γκίζας, δώδεκα περίπου χιλιόμετρα έξω από την πόλη του Καΐρου, είναι το μόνο από τα επτά θ του αρχαίου κόσμου που διατηρείται ακόμα και σήμερα.
Παρά το τρομακτικό τους μέγεθος, η πρώτη επίσκεψη στις Πυραμίδες μπορεί να σας απογοητεύσει. Χιλιάδες εικόνες και φωτογραφίες -πρέπει να είναι το πιο πολυφωτογραφημένο μνημείο στον κόσμο- δείχνουν τις Πυραμίδες να υψώνονται επιβλητικά στο μέσο της ερήμου, όμως στην πραγματικότητα, τα περίχωρα του Καΐρου σταματούν σχεδόν δίπλα στα πόδια της Σφίγγας. Βεβαίως δεν ήταν πάντα έτσι. Το οροπέδιο της Γκίζας βρίσκεται μόλις 16 χλμ. νοτιοδυτικά του κέντρου του Καΐρου. Κάποτε χρειαζόταν κανείς άλογο για να διασχίσει τα χωράφια μέχρι τα μνημεία που υψώνονταν εκεί στις παρυφές της ερήμου. Αργότερα όμως, το 19ο αιώνα, κατασκευάστηκε ένας δρόμος και κατά μήκος του άρχισε να κυκλοφορεί ένα τραμ. Τώρα ο δρόμος ονομάζεται Al-Haram ή Οδός των Πυραμίδων, και αποτελείται από τέσσερις λωρίδες μποτιλιαρισμένες μέρα και νύχτα. Το τραμ δεν υπάρχει πια, τη θέση του όμως έχουν πάρει λεωφορεία, ενώ υπάρχει κι ένα βολικό δρομολόγιο σε κλιματιζόμενο όχημα με αφετηρία την Πλατεία Ταχρίρ και τέρμα στο οροπέδιο της Γκίζας.
Με δύο τρόπους μπορείτε να προσεγγίσετε το χώρο μέσα από το χωριό Ναζλέτ αλ-Σαμάαν και από έναν ανηφορικό δρόμο, προέκταση της Οδού των Πυραμίδων, στα δεξιά του οποίου θα δείτε το ξενοδοχείο Mena House. Ανεξαρτήτως πρόσβασης, εισιτήρια εισόδου θα αγοράσετε στο εκδοτήριο που βρίσκεται στο άκρο του οροπεδίου. Χρειάζεστε ξεχωριστό εισιτήριο για να μπείτε μέσα στις Πυραμίδες. Μέχρι 300 άτομα επιτρέπεται να μπουν μέσα σε κάθε πυραμίδα ανά ημέρα, ενώ τα εισιτήρια διατίθενται με σειρά προτεραιότητας. Λόγω ενός συνεχιζόμενου προγράμματος αναστήλωσης, συνήθως δύο μόνο από τις τρεις Πυραμίδες είναι ανοιχτές για το κοινό. Φροντίστε να πάτε όσο το δυνατόν νωρίτερα. Εκτός από τις ουρές, αν πάτε νωρίς το πρωί, θ' αποφύγετε και την αφόρητη ζέστη.
Η Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα (ή Κχόφρι) είναι η πρώτη που θα αντικρίσετε αν πάτε από την Οδό των Πυραμίδων, όπως οι περισσότεροι επισκέπτες. Ο Χέοπας πιστεύεται ότι βασίλεψε μεταξύ 2589 και 2566 π.Χ., αν και όλες αυτές οι χρονολογίες αποτελούν ακόμα αντικείμενο διαμάχης. Η πυραμίδα του είναι η αρχαιότερη και η μεγαλύτερη των τριών. Εκτιμάται ότι περιέχει γύρω στα 2,3 εκατομμύρια ογκόλιθους από ασβεστόλιθο, με τον καθένα να ζυγίζει κατά μέσο όρο 2,3 τόνους - αν και κάποιοι στη βάση της πυραμίδας ενδέχεται να φτάνουν και τους 15 τόνους. Αρχικά είχε ύφος 147 μ., όμως τώρα είναι ελαφρώς πιο χαμηλή εξαιτίας της αφαίρεσης του εξωτερικού ασβεστολιθικού της περιβλήματος και της κορυφής της.
Οι επισκέπτες μπορούν ν' ανέβουν τα σκαλοπάτια που έχουν σκαφτεί επί τούτου στην εξωτερική πρόσοψη της Μεγάλης Πυραμίδας και να μπουν μέσα από ένα άνοιγμα που δημιούργησε ο Αιγύπτιος χαλίφης Αλ-Μαμούν το 820 μ.Χ. Πίσω από την είσοδο ξεκινά ένας χαμηλός και στενός διάδρομος που κατεβαίνει σε μια ημιτελή αίθουσα, απ' όπου ένας δεύτερος διάδρομος ανεβαίνει σε μια άλλη ημιτελή αίθουσα, γνωστή ως Θάλαμος της Βασίλισσας. Στη συνέχεια οι επισκέπτες περνούν από την ψηλή και εντυπωσιακή Μεγάλη Στοά και φτάνουν στον κεντρικό ταφικό θάλαμο, στο κέντρο ακριβώς της πυραμίδας. Στο θάλαμο αυτό υπάρχει μια άδεια σαρκοφάγος από ροζ γρανίτη, το μοναδικό εύρημα που ανακαλύφθηκε εκεί μέσα. Δεδομένου ότι η σαρκοφάγος είναι υπερβολικά μεγάλη για να χωρέσει να περάσει από την πόρτα, οι αιγυπτιολόγοι εικάζουν ότι τόσο ο θάλαμος όσο και ολόκληρη η πυραμίδα πρέπει να χτίστηκαν γύρω από τη συγκεκριμένη σαρκοφάγο. Το κατά πόσον περιείχε κάποτε το σώμα του Χέοπα, κανείς δεν μπορεί να το πει με βεβαιότητα. Η κατάβαση στους απότομους κεκλιμένους διαδρόμους και οι πολύ στενοί χώροι δεν είναι ό,τι καλύτερο για όσους πάσχουν από κλειστοφοβία ή καρδιακά νοσήματα, αν και τα πάντα είναι καθαρά και καλοφωτισμένα, ενώ υπάρχουν επίσης κουπαστές και ξύλινες ράμπες.
Στην αρχική της μορφή η πυραμίδα ήταν το επίκεντρο ενός μικρού συγκροτήματος. Περιβαλλόταν από ψηλό τείχος, ενώ ενδιάμεσα υπήρχε ένας ασβεστολιθικός περίβολος. Η είσοδος στον περίβολο γινόταν μέσω ενός νεκρικού ναού, στον οποίο έφτανε κανείς από ένα μακρύ, ανηφορικό και υπερυψωμένο μονοπάτι. Τότε που την επισκέφθηκε ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος, κάπου μεταξύ 449 και 430 π.Χ., το μονοπάτι αυτό ήταν ακόμα ακέραιο, με «λουστραρισμένους κυβόλιθους, διακοσμημένους με ανάγλυφα ζώων». Μάλιστα το χαρακτήρισε σαν «ένα έργο σχεδόν εξίσου μεγαλειώδες με την ίδια την πυραμίδα». Στη βάση του υπερυψωμένου μονοπατιού βρισκόταν ένας δεύτερος, μικρός ναός «κοιλάδας», δίπλα σε μια λίμνη που γέμιζε από τα νερά του Νείλου μια φορά το χρόνο, κατά την ετήσια υπερχείλιση του. Κανένας από τους δύο ναούς δεν σώζεται σήμερα, έχει μείνει όμως η λιθόστρωση του μονοπατιού.
Στις πυραμίδες μπορείτε να πάτε με λεωφορείο, εκτός αν προτιμάτε κάποιο ...κλασσικό μεταφορικό μέσο.
Και στις δύο πλευρές του μονοπατιού υπάρχουν μεγάλα, ορθογώνια χαντάκια. Το 1954, όταν σήκωσαν το σκέπασμα ενός από αυτά για πρώτη φορά από την αρχαιότητα, αποκαλύφθηκε το διαλυμένο ξύλινο περίβλημα ενός πλοιαρίου. Οι 1.224 σανίδες του από κέδρο επανασυναρμολογήθηκαν με πολύ κόπο, σαν ένα πελώριο τρισδιάστατο παζλ, κι έτσι το πλοίο εκτίθεται σήμερα σ' ένα χώρο ειδικά χτισμένο γι' αυτό, το Μουσείο της Ηλιακής Λέμβου, στη νότια πλευρά της Πυραμίδας του Χέοπα. Ενα δεύτερο χαντάκι ερευνήθηκε το 1985 από μια ομάδα που σύστησαν από κοινού η NGS και η Αιγυπτιακή Αρχαιολογική Υπηρεσία, ενώ και εκεί ανακαλύφθηκε ένα διαλυμένο πλοιάριο. Σήμερα παραμένει ακόμα απείραχτο κάτω από την άμμο.
Η Πυραμίδα του Χεφρήνου (ή Κχάφρι, γιου του Χέοπα) είναι λίγο μικρότερη από του πατέρα του. Φαίνεται όμως πιο ψηλή επειδή είναι χτισμένη σε υπερυψωμένο έδαφος. Χαρακτηριστικό της είναι η κορυφή από λεία λευκή πέτρα - ό,τι απέμεινε από το σκληρό, λουστραρισμένο εξωτερικό περίβλημα ασβεστόλιθου που είχαν κάποτε και οι τρεις πυραμίδες. Το υλικό αυτό θα πρέπει να τους έδινε όψη γυαλιστερών γεωμετρικών πρισμάτων, όμως δυστυχώς αφαιρεθηκ;ε για να χτιστούν πολλά από τα τζαμιά και τα παλάτια του Καΐρου.
Στο εσωτερικό της ο ταφικός θάλαμος βρίσκεται μόλις κάτω από το επίπεδο του εδάφους και έχει λαξευτεί μέσα στο πέτρινο υπόστρωμα. Η πρόσβαση γίνεται από έναν κατηφορικό διάδρομο, που χρειάζεται όμως λιγότερο κόπο από εκείνον της Μεγάλης Πυραμίδας του Χέοπα.
Η Πυραμίδα του Μυκερίνου (ή Μενκόρα} είναι η μικρότερη των τριών. Οι αρχαιολόγοι εικάζουν ότι αυτό έγινε λόγω έλλειψης χώρου. Μπορεί όμως να σήμαινε παράλληλα αποδυνάμωση των Φαραώ, καθώς δεν μπορούσαν πια να συγκεντρώσουν το πολυάριθμο εργατικό δυναμικό για την ανέγερση ακόμα ενός τέτοιου γιγάντιου μνημείου. Η μεγάλη κάθετη εγκοπή στη βόρεια πλευρά της είναι από μια απόπειρα διάλυσης της πυραμίδας που έκανε το 12ο αιώνα ο Οτμάν ιμπν Γιουσέφ, γιος του Σαλαντίν. Οκτώ μήνες προσπαθούσαν οι εργάτες του να την κατεδαφίσουν και το μόνο που κατάφεραν ήταν να ανοίξουν αυτή τη μεγάλη εγκοπή, οπότε ο σουλτάνος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχέδιο.
Από την είσοδο ο διάδρομος κατεβαίνει σ' έναν ημιτελή θάλαμο με μια σειρά πινάκων στον τοίχο, που χαρακτηρίζονται από ζωγραφισμένες πύλες. Ένας δεύτερος διάδρομος οδηγεί κάτω στο νεκρικό θάλαμο, όπου βρέθηκε μια πανέμορφη σαρκοφάγος από βασάλτη, η οποία όμως αργότερα χάθηκε όταν ναυάγησε το πλοίο που τη μετέφερε στην Αγγλία. Η πυραμίδα έχει γύρω της τρεις μικρές πυραμίδες βασιλισσών, δύο από τις οποίες είναι ημιτελείς και έχουν μείνει βαθμιδωτές, όπως εκείνη του Ζοζέρ στη Σακάρα.
Περισσότερα στο toursi.gr